29. grudnia AD MMXIX - Niedziela w Oktawie Bożego Narodzenia

S. Thomæ a Canterbury Episcopi et Confessoris ~ Duplex

Na niedzielę po Bożem Narodzeniu
O świętości domu Bożego.

„Domowi Twemu należy się świętość, o Panie, na wieczne czasy” (Ps. 92.)

Chcąc zadość uczynić pragnieniu serca ludzkiego, zbliżał się Pan Bóg osobiście do ludu swego; osobiście w raju obcował z praojcami naszymi, a po upadku często ukazywał się ludziom; rozmawiał z Abrahamem, Mojżeszem, na puszczy szedł przed ludem swym w postaci słupa ognistego; aż wreszcie zapragnął stale zamieszkać między ludem swym.

I rzekł Bóg, – tak czytamy w księdze wyjścia – do Mojżesza „oznajmij synom Izraela, aby wnosili dla mnie dary wybrane, złoto i srebro i miedź i błękit i szkarłat, kamienie onyksowe i inne klejnoty; i wystawią mi świątynię i będę mieszkał wśród nich”. I w postaci obłoku zamieszkał Pan wśród ludu swego; i odtąd narów bezdomny miał świątynię i ubłagalnię, jedyny dom wśród puszczy, dom Boży.

A kiedy naród wybrany przyszedł do ziemi obiecanej i utrwalił swe panowanie, zapragnął świątyni wielkiej, która by stała się sercem kraju całego, środowiskiem życia i kultu religijnego, która by stała się godną wielkości Wszechmocnego Boga.

Pragnął taką świątynię zbudować Dawid, święty pieśniarz, który duszą i pieśnią natchnioną przebywał w duchowej świątyni swego Stwórcy, który tak przecudnie opiewał piękność domu Bożego. „Jakże miłe przybytki Twoje, Panie Zastępów, dusza moja ustaje z tęsknoty do pałaców Pańskich, bo lepszy jeden dzień w pałacach Twych, niż tysiące. Wolałem być najpodlejszym w domu Boga mego, niźli mieszkać w pałacach niezbożnych” (Ps. 83).

Nie pozwolił mu Pan Bóg zbudować upragnionej świątyni; zbudował ją syn jego, Salomon, na górze Moria, a zbudował ją tak wspaniałą, jakiej nie było na ziemi. Całą mądrość swą i cały przepych swój złożył Salomon w tym przybytku Pańskim, i stał on się chlubą narodu Izraelskiego.

A kiedy król babiloński Nabuchodonozor zniszczył miasto i świątynię, a kiedy po powrocie z niewoli babilońskiej zbudował Zorobabel drugą świątynię, która wspaniałością swą już ani mierzyć się nie mogła z świątynią Salomona, pocieszali strapiony naród Izraelski prorocy wskazując na to, że ta druga świątynia  o wiele wspanialsza będzie od pierwszej, bo w niej zamieszka Bóg, już nie pod obłokiem, lecz że zamieszka w niej Ten, którego niebo i ziemia pomieścić nie mogą, sam Bóg człowiek, Zbawiciel, upragniony przez ludy i narody. „Jeszcze jedna mała chwilka, – woła prorok Aggeusz – a przyjdzie Pożądany wszem narodom; większa będzie chwała domu tego pośledniego, niż pierwszego”; „bo przyjdzie do Kościoła swego Panujący, którego wy chcecie, oto idzie, mówi Pan Zastępów” (Mat. 3, 2.).

Minęło czterdzieści dni od Narodzenia Mesjasza; Matka Najświętsza posłuszna prawu Mojżeszowemu przychodzi do świątyni Jerozolimskiej, by była oczyszczona, by pierworodnego Syna Swego ofiarować Bogu. Na ręku swem wnosi do świątyni dziecię; a tą dzieciną jest Jezus, Mesjasz, Zbawiciel, „światło na objawienie pogan, i chwała ludu Izraelskiego” (Łuk. 2, 33.). I zamieszkał Pan w domu swym; a ta świątynia Jerozolimska, w której po raz pierwszy zamieszkał Zbawiciel, staje się matką wszystkich świątyń katolickich całego świata. O jak wspaniałe są te świątynie nasze, w których mieszka Zbawiciel, jak wspaniała jest każda świątynia katolicka, „dom Boży, i brama niebios”.

Czy ona wspaniałą bazyliką zbudowaną z marmuru i złota w sercu świata, czy ubogą kapliczką z drzewa prostego, gdzieś na szczycie gór lub na piaskach pustynnych, wspaniałością swą przewyższy ona świątynię Salomona, bo w niej mieszka Ten, który obecnością swą w niebo ją zamienia; „bo dzieło to wielkie i nie dla człowieka mieszkanie, ale dla Boga” (Par. 29.).

To też słusznie o domu Bożym mówi prorok Dawid: „domowi Twojemu należy się świętość, o Panie, na wieczne czasy” (Ps. 92.); „bo to miejsce straszne jest, bo nie jest nic innego, tylko dom Boży i brama niebieska” (Gen. 28, 17.); więc: „świątnicę moją miejcie w bojaźnej czci” (Lew. 26, 2.).

Wybiera miejsce poważne, na wzgórzu, z twardego kamienia stawia świątynię, by była symbolem trwałości Kościoła, zbudowanego na opoce; zdobi ją marmurem i złotem, na znak, jak droga jest sercu ludzkiemu; wznosi wysokie wieże, by panowały nad mieszkaniem ludzi; słowem co ma najdroższego składa w ofierze domowi Bożemu.

Nim przystąpi do budowli, święci miejsce, na którem stanąć ma dom Boży. Biskup w szatach pontyfikalnych odmawia wespół z kapłanami słowa psalmu: „o jak miłe jest mieszkanie Twe, Panie Zastępów, dusza moja pragnie i tęskni za przybytkiem Pańskim; błogosławieni, którzy mieszkają w domu Twym, o Panie, na wszystkie wieki chwalą Cię” (Ps. 83.).

W przeddzień poświęcenia kamienia węgielnego stawia na miejscu wielkiego ołtarza krzyż; kamień węgielny święci z największą okazałością, prosząc Boga, by cześć i chwała Boża i zbawienie wiernych było zawsze na tem miejscu. A kiedy stanie nowa świątynia, święci ją Biskup z największą okazałością; w trzykrotnej procesji święci mury kościoła, ze słowem pokoju wstępuje w progi nowej świątyni, śpiewając Veni Creator; Litanią do Wszystkich Świętych błaga świętych Pańskich o błogosławieństwo i opiekę nad nową świątynią; święconą wodą święci wnętrze kościoła, święte relikwie składa na ołtarzu, wonnem kadzidłem kadzi wnętrze świątyni, symbol modlitwy; świętym olejem i krzyżmem namaszcza nową oblubienicę Pańską, by stała się silną twierdzą, chroniącą od zepsucia; hojnemi odpustami wzbogaca dom Boży, a każdą rocznicę dnia poświęcenia wynosi Kościół do rzędu święta pierwszorzędnego, przywiązując doń bogate Odpusty.

Słowem całą okazałość i świętość swą kładzie Kościół Boży w nowy przybytek Pański; i słusznie, „bo dzieło to wielkie i nie dla człowieka przygotowuje się mieszkanie, ale dla Boga” (Par. 21, 1.). „Domowi Twemu należy się świętość o Panie, na wieczne czasy” (Ps. 92.).

Tak jest; kościół katolicki to dom Boży. Prawda, że cały świat to wielka świątynia Boga, bo Bóg w niej mieszka, ożywia ją i uświęca; prawda, że każdy dom, każda strzecha, to świątynia Boga, bo Bóg w niej przebywa, lecz od wieków wybierał sobie Bóg świątynie, w których w szczególny sposób, bezpośrednio mieszkał i przebywał jako dobry Pasterz, w nich szczególnie obcował z ludźmi, by słuchać ich modłów, leczyć i pocieszać.

W starozakonnej świątyni żydowskiej mieszkał pośrednio pod postacią obłoku, i święte było to miejsce dla ludu żydowskiego; z drżeniem zbliżał się lud do przybytku Pańskiego, tylko sam arcykapłan, i to raz na rok, boso zbliżał się do Pana.

Inaczej przebywa Bóg wpośród ludu swego w Nowym Zakonie w świętych swych przybytkach. Tu w Najświętszym Sakramencie Ołtarza mieszka z nami, choć niewidzialny, lecz prawdziwy, tak samo i ten sam z Aniołami mieszka w niebie. Tu w tabernakulum, na tronie nieskończonej pokory, nieskończony mieszka Bóg. Wiemy i wierzymy w to wszyscy, i nie ma katolika, który by nie wierzył w obecność Jezusa w Najświętszym Sakramencie Ołtarza.

I nie sam kapłan, raz na rok, ale lud cały wierny otacza święte Ołtarze Jego, i zbiera się w świątyni, przybytku Pana: ”Prawdziwie, rodzaj wybrany, królewskie kapłaństwo, naród święty” (Piotr I. 2, 9.). „Zaiste nie ma ludu tak wielkiego, który by Boga swego miał tak blisko” (Mojż. 5, 4. 7.). „Oto przybytek Boży z ludźmi, i będzie mieszkał z nimi a oni będą ludem Jego” (Obj. 21, 3.) Jakiej więc czci, jakiego szacunku wymaga od nas każda świątynia katolicka, w której sam Bóg mieszka?

Ludy pogańskie największą miały cześć dla świętych miejsc, w których były ich bóstwa; starzy poganie, – powiada Seneka – ze świętem drżeniem wchodzili do świętych lasów, w których, wśród szumu drzew i tajemniczej samotności były ich bogi. Z gołą głową, boso wchodzili do świątyń swych, oczy w ziemię utkwione; pod karą śmierci nakazany był szacunek dla domy Bożego, surowo wzbraniani przerywać tajemniczą ciszę rozmową lub śmiechem.

Dziś jeszcze Mahometanie, cicho, boso, ze czcią przebywają w świątyniach swych a najwięcej oburzają się na chrześcijan, nie umiejących uszanować świętości domu Bożego. Tak czcili i czczą poganie miejsca, na których były ich bogi.

W Starym zaś Zakonie sam Bóg w krzaku gorejącym domagał się poszanowania miejsca świętego od Mojżesza: „Nie zbliżaj się, zdejm obuwie z nóg twych, bo miejsce na którem stoisz, święte jest” (Mojż. 3, 5.). Jeżeli już w Starym Zakonie dla Mojżesza święte było miejsce, na którem przebywał Bóg, jeżeli Jakób patrjarcha nazwał strasznem owo miejsce, na którem w cudownym śnie ukazał mu się Bóg, jeżeli lud żydowski z takiem drżeniem zbliżał się do świątyni Pańskiej, o ile więcej szacunku wymaga świątynia katolicka, w której mieszka sam Bóg! O ile więcej drżeniem napełniać nas powinno to miejsce, na którem osobiście przebywa Pan Zastępów? „Jak strasznem jest to miejsce. Nie jest ono niczem innem, jak domem Bożym a bramą nieba” (Mojż. 28, 17.). „Strasznem i szacunek nakazującem zaiste jest to miejsce – powiada święty Bernard – które pobożni odwiedzają, Aniołowie zamieszkują, które Jezus uświęca swą obecnością”.

Jeżeli pałace możnych tego świata z świętą jakąś prawie odwiedzamy czcią, jaką winna być cześć nasza dla pałaców króla królów? Jeżeli przyzwoitość i dobre zachowanie jest dzisiaj jednym z warunków życia towarzyskiego, czyliż tej przyzwoitości i dobrego tonu towarzyskiego nie potrzeba w kościele? Rozmowy, śmiechy i oglądanie się nie należą do dobrego zachowania się w obcym domu.

Pokój domowy to jeden z najświętszych i nienaruszalnych praw każdego obywatela; i nie wolno go naruszać, nie wolno obrażać nikogo we własnym domu. Czyż my to prawo pokoju domowego stosujemy do Jezusa, który w kościele mieszka w domu swym?

Czyż Go nieodpowiedniem zachowaniem nie obrażamy we własnym Jego domu? „Pan mieszka w świątyni swej, niechaj milczy przed Nim cała ziemia” (Hab. 2, 20.) „Kościół to nie miejsce publiczne, – powiada święty Chryzostom, – ale mieszkanie aniołów, pałac niebieski, niebo samo”.

Rozmowy w kościele, śmiechy i zachowanie się przeciwne czci, jakiej wymaga świętość miejsca, były ostro zakazane w pierwszych czasach chrześcijaństwa. Święci Pańscy ze świętą czcią wchodzili do świątyń. Przepisy kościelne karały ostro rozmawiających w kościele; za rozmowy w kościele nakazany był post trzydziestodniowy o chlebie i wodzie. Tertulian mawiał: Pan widzi, pan karze.

Pobożna legenda mówi o świętym Marcinie, że często omdlewał w kościele; a zapytany o powód mawiał: Bóg tu mieszka; pewien święty powiada, że kto rozmawia albo śmieje się w kościele, albo nie ma wiary, albo nie ma rozumu.

Domowi Bożemu należy się szacunek, bo to mieszkanie Boże, to miejsce modlitwy i miejsce łaski. „Dom mój domem modlitwy jest dla wszystkich ludów”, mówi prorok Pański (Iz. 56, 7.) Tutaj więc zbierają się ludzie, by modlić się, by u progu świątyni zostawić swe troski i kłopoty, by z Bogiem rozmawiać; azaliż godzi się przerywać tę rozmowę z Bogiem? Tu łaski obficie spływają, tu leczą się dusze i koją, tu miejsce, na którem odzyskujemy zdrowie duszy, pokój serc, świętość życia doczesnego, nadzieję życia wiecznego.

Szanujmy więc Tego, który przebywa między nami, który szacunku domaga się od nas. Niechaj ten szacunek będzie dowodem miłości ale zarazem naszego dobrego wychowania i taktu: „domowi twemu należy się szacunek po wszystkie wieki”. Amen.

x. Ignacy Czechowski, Krótkie kazania na niedzielę i święta całego roku, Poznań 1930.
za: http://vetusordo.pl/xczechowski_osdb/

Ante Missam
Top  Next Introitus Sap 18:14-15. Dum médium siléntium tenérent ómnia, et nox in suo cursu médium iter háberet, omnípotens Sermo tuus, Dómine, de cœlis a regálibus sédibus venit Ps 92:1 Dóminus regnávit, decórem indútus est: indútus est Dóminus fortitúdinem, et præcínxit se. V. Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto. R. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, et in sǽcula sæculórum. Amen. Dum médium siléntium tenérent ómnia, et nox in suo cursu médium iter háberet, omnípotens Sermo tuus, Dómine, de cœlis a regálibus sédibus venit	1 Introit Mdr 18:14-15 Gdy wszystko było w głębokim milczeniu, a noc w swym biegu połowy drogi dosięgła, wszechmocne Słowo Twoje, Panie, zstąpiło z nieba, z królewskiego tronu. Ps 92:1 Pan króluje, w majestat się oblókł; odział się Pan w potęgę i przepasał się. V. Chwała Ojcu, i Synowi i Duchowi Świętemu. R. Jak była na początku, teraz i zawsze i na wieki wieków. Amen. Gdy wszystko było w głębokim milczeniu, a noc w swym biegu połowy drogi dosięgła, wszechmocne Słowo Twoje, Panie, zstąpiło z nieba, z królewskiego tronu.
Gloria	Gloria
Top  Next Oratio Orémus. Omnípotens sempitérne Deus, dírige actus nostros in beneplácito tuo: ut in nómine dilécti Fílii tui mereámur bonis opéribus abundáre: Qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus per ómnia sǽcula sæculórum. R. Amen.	3 Kolekta Módlmy się. Wszechmocny, wieczny Boże, kieruj naszymi czynami według Twojego upodobania, abyśmy w Imię umiłowanego Syna Twego mogli obfitować w dobre uczynki. Który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg przez wszystkie wieki wieków. R. Amen.
Top  Next Lectio Lectio Epístolæ beati Pauli Apóstoli ad Gálatas. Gal 4:1-7 Fratres: Quanto témpore heres párvulus est, nihil differt a servo, cum sit dóminus ómnium: sed sub tutóribus et actóribus est usque ad præfinítum tempus a patre: ita et nos, cum essémus párvuli, sub eleméntis mundi erámus serviéntes. At ubi venit plenitúdo témporis, misit Deus Fílium suum, factum ex mulíere, factum sub lege, ut eos, qui sub lege erant, redímeret, ut adoptiónem filiórum reciperémus. Quóniam autem estis fílii, misit Deus Spíritum Fílii sui in corda vestra, clamántem: Abba, Pater. Itaque jam non est servus, sed fílius: quod si fílius, et heres per Deum. R. Deo grátias.	4 Lekcja Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Galatów. Ga 4:1-7 Św. Paweł poucza nas, że Wcielenie Syna Bożego przyniosło nam łaskę przybrania za dzieci Boże i prawo do udziału w Królestwie Bożym. Bracia! Powiadam tedy: Dopóki dziedzic jest dziecięciem, niczym się nie różni od niewolnika, chociaż jest panem wszystkiego. Ale podlega opiekunom i rządcom aż do czasu wyznaczonego przez ojca. Tak też i my, gdyśmy byli dziećmi, podlegaliśmy żywiołom tego świata. Lecz gdy nastała pełność czasu, zesłał Bóg Syna swego powstałego z niewiasty i podległego Zakonowi, aby tych, którzy byli pod Zakonem, odkupił, żebyśmy i my dostąpili synostwa. A że jesteście synami, zesłał Bóg Ducha Syna swego w serca wasze, wołającego: «Abba, Ojcze». A zatem nie masz już niewolnika, lecz syn, a jeśli syn, to i dziedzic przez Boga. R. Bogu dzięki.
Top  Next Graduale Ps 44:3; 44:2 Speciósus forma præ filiis hóminum: diffúsa est gratia in lábiis tuis. V. Eructávit cor meum verbum bonum, dico ego ópera mea Regi: lingua mea cálamus scribæ, velóciter scribéntis. Allelúja, allelúja Ps 92:1. Dóminus regnávit, decórem índuit: índuit Dóminus fortitúdinem, et præcínxit se virtúte. Allelúja.	5 Graduał Ps 44:3; 44:2 Postacią Tyś piękniejszy nad synów ludzkich, wdzięk rozlał się na Twoich wargach. V. Z mego serca płynie słowo dobre; pieśń moją śpiewam dla Króla; mój język jest jak rylec sprawnego pisarza. Alleluja, alleluja. Ps 92:1 Pan króluje, w majestat się oblókł; odział się Pan w potęgę i przepasał się mocą. Alleluja.
Top  Next Evangelium Sequéntia +︎ sancti Evangélii secundum Lucam. R. Glória tibi, Dómine. Luc 2:33-40 In illo témpore: Erat Joseph et María Mater Jesu, mirántes super his quæ dicebántur de illo. Et benedíxit illis Símeon, et dixit ad Maríam Matrem ejus: Ecce, pósitus est hic in ruínam et in resurrectiónem multórum in Israël: et in signum, cui contradicétur: et tuam ipsíus ánimam pertransíbit gládius, ut reveléntur ex multis córdibus cogitatiónes. Et erat Anna prophetíssa, fília Phánuel, de tribu Aser: hæc procésserat in diébus multis, et víxerat cum viro suo annis septem a virginitáte sua. Et hæc vídua usque ad annos octogínta quátuor: quæ non discedébat de templo, jejúniis et obsecratiónibus sérviens nocte ac die. Et hæc, ipsa hora supervéniens, confitebátur Dómino, et loquebátur de illo ómnibus, qui exspectábant redemptiónem Israël. Et ut perfecérunt ómnia secúndum legem Dómini, revérsi sunt in Galilǽam in civitátem suam Názareth. Puer autem crescébat, et confortabátur, plenus sapiéntia: et grátia Dei erat in illo. R. Laus tibi, Christe. S. Per Evangélica dicta, deleántur nostra delícta.	6 Ewangelia Ciąg dalszy +︎ Ewangelii świętej według Łukasza. R. Chwała Tobie Panie. Łk 2:33-40 Onego czasu: Józef i Maryja, Matka Jezusowa, dziwili się temu, co o Nim mówiono. I błogosławił im Symeon i rzekł do Maryi, Matki Jego: «Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A duszę Twoją własną przeniknie miecz, by wyszły na jaw zamysły serc wielu». I była Anna, prorokini, córka Fanuela, z pokolenia Aser. Ta była już podeszła w latach, a z mężem swym żyła lat siedem od panieństwa swego. I będąc wdową do lat osiemdziesięciu czterech, nie opuszczała świątyni, służąc Bogu dniem i nocą w postach i modlitwach. Ona to, nadszedłszy tejże godziny, wielbiła Pana i mówiła o Nim wszystkim, którzy oczekiwali odkupienia Izraela. A gdy wykonali wszystko według Zakonu Pańskiego, wrócili do Galilei, do Nazaretu, miasta swego. A Dziecię rosło i umacniało się pełne mądrości, i łaska Boża była w Nim. R. Chwała Tobie, Chryste. S. Niech słowa Ewangelii zgładzą nasze grzechy.
Credo	Credo
Top  Next Offertorium Ps 92:1-2 Deus firmávit orbem terræ, qui non commovébitur: paráta sedes tua, Deus, ex tunc, a sǽculo tu es.	8 Ofiarowanie Ps 92:1-2 Bóg okrąg ziemi utwierdził, iż się nie poruszy. Od wieków tron Twój niewzruszony, o Boże, Ty od wieków jesteś.
Top  Next Secreta Concéde, quǽsumus, omnípotens Deus: ut óculis tuæ majestátis munus oblátum, et grátiam nobis piæ devotiónis obtineat, et efféctum beátæ perennitátis acquírat. Per Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus, per ómnia sǽcula sæculórum. R. Amen.	9 Secreta Prosimy Cię, wszechmogący Boże, niech dar złożony przed oczyma Twego Majestatu wyjedna nam łaskę dziecięcego oddania się Tobie i pomoże do osiągnięcia szczęśliwej wieczności. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, Syna Twojego, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg przez wszystkie wieki wieków. R. Amen.
Top  Next Prefatio de Nativitate Domini Vere dignum et justum est, æquum et salutáre, nos tibi semper et ubíque grátias ágere: Dómine sancte, Pater omnípotens, ætérne Deus: Quia per incarnáti Verbi mystérium nova mentis nostræ óculis lux tuæ claritátis infúlsit: ut, dum visibíliter Deum cognóscimus, per hunc in invisibílium amorem rapiámur. Et ideo cum Angelis et Archángelis, cum Thronis et Dominatiónibus cumque omni milítia coeléstis exércitus hymnum glóriæ tuæ cánimus, sine fine dicéntes.	10 Prefacja Prefacja o Bożym Narodzeniu Zaprawdę godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, abyśmy zawsze i wszędzie Tobie składali dziękczynienie, Panie, Ojcze święty, wszechmogący, wieczny Boże: Albowiem przez tajemnicę wcielonego Słowa zajaśniał oczom naszej duszy nowy blask Twojej światłości, abyśmy poznając Boga w widzialnej postaci, zostali przezeń porwani do umiłowania rzeczy niewidzialnych. Przeto z Aniołami i Archaniołami, z Tronami i Państwami oraz ze wszystkimi hufcami wojska niebieskiego śpiewamy hymn ku Twej chwale, wołając bez końca:
Top  Next In Nativitate Domini et per Octavam dicitur: Communicántes, et diem sacratíssimum celebrántes, quo beátæ Maríæ intemeráta virgínitas huic mundo édidit Salvatórem: sed et memóriam venerántes, in primis ejúsdem gloriósæ semper Vírginis Maríæ, Genetrícis ejúsdem Dei et Dómini nostri Jesu Christi: sed	11 Na Boże Narodzenie i przez Oktawę Zjednoczeni w Świętych Obcowaniu, obchodzimy prześwięty dzień, w którym Najświętsza Dziewica Maryja porodziła temu światu Zbawiciela, i ze czcią wspominamy najpierw chwalebną zawsze Dziewicę Maryję, Matkę tegoż Boga i Pana naszego Jezusa Chrystusa:
Top  Next Communio Matt 2:20 Tolle Púerum et Matrem ejus, et vade in terram Israël: defúncti sunt enim, qui quærébant ánimam Púeri.	13 Komunia Mt 2:20 Weźmij Dziecię i Matkę Jego, a idź do ziemi izraelskiej, pomarli bowiem ci, którzy czyhali na życie Dziecięcia.
Top  Next Postcommunio Orémus. Per hujus, Dómine, operatiónem mystérii, et vitia nostra purgéntur, et justa desidéria compleántur. Per Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti Deus, per ómnia sǽcula sæculórum. R. Amen.	14 Pokomunia Módlmy się. Panie, niech działanie tego Sakramentu oczysci nas ze złych skłonności i spełni nasze godziwe pragnienia. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa, Syna Twojego, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg przez wszystkie wieki wieków. R. Amen.

Niedziela po Bożym Narodzeniu

Wszystko, co Ewangelia święta mówi o Panu i Zbawicielu naszym, Jezusie Chrystusie, warte jest pilnego rozmyślania i wszelkiego podziwienia. Stąd Kościół św. stawia nam dziś przed oczy to, co się stało przy ofiarowaniu Boskiego Dzieciątka w kościele Jerozolimskim, abyśmy się pobożnie dziwowali temu wszystkiemu, co nam w tym czasie o Narodzonym Jezusie opowiada. Bo zaprawdę, jest co podziwiać, gdy słyszymy, że Bóg stał się człowiekiem, że się narodził z Dziewicy, która bez boleści porodziła i po swym porodzeniu Panieństwa nie utraciła; że to narodzenie anioł pasterzom objawił, że aniołowie śpiewali z weselem: Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom dobrej woli.

Dziwował się temu, co o Jezusie mówiono, Józef, przybrany ojciec i opiekun Boskiego Dzieciątka i czysty oblubieniec Maryi. Wielki to przywilej i wielka dostojność tego męża świętego, albowiem on się stał uczestnikiem wielkich tajemnic, jakie Bóg Wszechmocny na tym świecie raczył okazać w Najmilszym Synu swoim. Dziwowała się temu i Maryja, albowiem pilnie sprawy Pańskie rozważając, nie mogła nie podziwiać tego, co Bóg dla zbawienia ludzi uczynić raczył. Bo tak pospolicie bywa, że im kto baczniej przypatruje się dowodom Bożej mądrości, miłości i wszechmocy, tym bardziej się nad nimi zdumiewa. Więc i Przeczysta Bogarodzica, która owe Boskie Tajemnice rozumiała, wydziwić się nie mogła nieskończonej dobroci Boga, co tak świat umiłował, iż Syna swego Jednorodzonego dał na zbawienie ludzkie; wydziwić się również nie mogła posłuszeństwu Syna Bożego, który dla zbawienia nieprzyjaciół swoich raczył się wydać na pracę, męki i śmierć okrutną.

I błogosławił im Symeon. Najświętsza Panna czyni zadosyć pobożnemu zwyczajowi kościelnemu, nie gardzi błogosławieństwem kapłańskim, choć go wcale nie potrzebuje; wie bowiem doskonale, iż do urzędu kapłańskiego należy błogosławić ludziom, iż Bóg, za wzywaniem Imienia swego, sam przez kapłanów ludowi swemu błogosławić raczy. Niech ten przykład Bogarodzicy naśladują matki chrześcijańskie, a po udarowaniu ich od Boga dziecięciem, niech spieszą do kościoła po błogosławieństwo kapłana, aby sobie i potomstwu obfite łaski Boże wyprosiły.

I rzekł Symeon do Maryi, Matki Jezusowej: Oto Ten położony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. Któżby się nie zdziwił, słysząc od Symeona, iż Odkupiciel świata, posłany od Ojca na to, aby świat zbawion był przezeń, ma być powodem do upadku i potępienia wielu. Jednak przestaniemy się dziwować, gdy się przypatrzymy wielkiej złości, a niewdzięczności ludzkiej, będącej właśnie przyczyną zatracenia tylu dusz odkupionych. Albowiem przyszedł Zbawiciel nasz do własności swojej, lecz cóż po tym, kiedy Go swoi nie przyjęli; więc przyszedł na upadek tym, którzy w Niego uwierzyć nie chcą, a na powstanie tym, co weń uwierzyli; na upadek pysznym, a na powstanie pokornym; na upadek niewdzięcznym, a na powstanie wdzięczność dlań w sercu chowającym; na upadek złym, a na powstanie dobrym. Przyszedł na upadek wielu nie dlatego, iżby był przyczyną czyjego upadku i zatraty. Jezus bowiem, posłany na zbawienie wszystkich narodów, będąc źródłem wszego dobrego, nie może być przyczyną żadnego złego. Ten upadek i to zatracenie ludzie sami sobie gotują, gdy Zbawiciela i Dobroczyńcę swego, zesłanego im od Boga, nie tylko nie przyjmują przez niedowiarstwo, jak poganie i heretycy, lecz się nadto Jemu i przykazaniu Jego, sprzeciwiają występnym życiem swoim, jak źli chrześcijanie-katolicy. Był ci zawsze Pan Jezus słońcem sprawiedliwości, był światłością prawdziwą, która oświeca każdego człowieka, na ten świat przychodzącego. Co milszego nad światłość, co przyjemniejszego nad słońce? Lecz jak zdrowe oczy kochają się w jasności słonecznej, a niezdrowe jej ścierpieć nie mogą, tak i Jezus, światłość niebieska, od Boga Ojca na ten świat zesłana nie od wszystkich jednakowo przyjęta, jednych oświeciła, innych oślepiła; oświeciła wiernych, oślepiła niewiernych; oświeciła dobrych, oślepiła przewrotnych. Co i sam Zbawiciel oznajmić raczył: "Na sądem Ja przyszedł na ten świat (to jest dla objawienia sądów i Opatrzności Bożej) aby (nad spodziewanie ludzkie) ci, którzy nie widzą, widzieli, a którzy widzą, ślepymi się stali" (Jan IX, 39).

Na znak, któremu sprzeciwiać się będą. Chrystus Pan jest znakiem naszym, bo sam na sobie oznajmuje i ukazuje drogę do Królestwa niebieskiego, którą mamy dążyć. Albowiem żywot Pana Jezusa jest wizerunkiem i wzorem chrześcijańskiego żywota. Przypatruj się pilnie chrześcijaninie, a poznasz że nic w Nim nie znajdziesz, czego byś nie miał naśladować. Znakiem nam jest ubóstwo Jego, abyśmy się grzesznie nie przywiązywali do bogactw i rozkoszy świata, a na małym przestawać umieli. Znakiem jest pokora Jego, abyśmy się strzegli pychy i próżnej chwały. Znakiem jest czystość Jego, abyśmy się od wszelkiego plugastwa powstrzymywali. Do tego znaku, do Chrystusa, jak prorokuje Symeon, mieli także zmierzać i nieprzyjaciele Jego, aby Mu się sprzeciwiali, aby Go obrali za cel pocisków swoich i prześladowali Go. Sprzeciwiają Mu się źli katolicy, nie słowy lecz uczynkami przewrotnymi Go znieważają i, siejąc zgorszenie, innych od Niego odwodzą. Tym wszystkim Zbawiciel jest z ich własnej winy na upadek i zatracenie.

A duszę twą własną przeniknie miecz, aby myśli z wielu serc były objawione. Tu Symeon przepowiada Maryi, iż z powodu prześladowań, które spotkają Zbawiciela ze strony grzeszników, i Ona też cierpieć będzie. Spełniło się proroctwo świętego starca przy śmierci Syna Bożego, gdy niewymowna boleść, jakiej wtedy doznała Maryja, jako miecz okrutny przeniknęła Jej duszę. Boć chociaż Maryja wiedziała, iż Pan Jezus jest Synem Bożym; chociaż rozumiała, iż śmierć podjął dobrowolnie; choć nie wątpiła, iż zwyciężywszy śmierć, zmartwychwstanie: wszakże patrząc na niesłychane męki Najmilszego Synaczka i Baranka niewinnego, jako najmocniej miłująca Matka, nie mogła nie cierpieć z Jezusem i razem z Nim ciężkich boleści nie doznawać.

Wtedy również, przy męce Pańskiej, objawiły się myśli serc wielu, ujawniły się skrytości i tajemnice serca ludzkiego. Okazała się zdrada Judaszowa, niestateczność Piotrowa, wyszła na jaw bojaźliwość wszystkich uczniów Pana, okazała się gorąca ku Niemu miłość Matki Jego, wierność Jana Ewangelisty i niektórych świętych niewiast żydowskich; uczynność Nikodema i Józefa z Arymatei; złość i nienawiść Annasza, Kajfasza i innych Jego nieprzyjaciół; dała się poznać niesprawiedliwość Piłata, pycha Heroda, pokuta łotra, wiara setnika. Tak samo i po dziś dzień w świetle nauki i przykładu Zbawiciela ujawnia się pycha wielu, gdy wzgardzają Jego pokorą; chciwość – gdy zapominają o Jego ubóstwie; rozwiązłość – gdy Jego czystości życiem swoim urągają; Pan Jezus bowiem jest próbą wszelkiej cnoty i dobroci, przeto każdy, kto się od Niego uczynkami swymi oddala, sam, jakim jest, wszystkim poznać się daje.

A była Anna prorokini bardzo podeszła w leciech wdowa, która nie odchodziła z kościoła, w postach i modlitwach służąc Bogu we dnie i w nocy. Zacna to była niewiasta, wiary i pobożności pełna, wzór panien, mężatek i wdów chrześcijańskich; bowiem panieńskiej czystości mężowi swemu dochowała, wierności małżeńskiej przez lat siedem pilnie strzegła, po śmierci męża w stanie wdowieńskim lat kilkadziesiąt żywot pobożny prowadziła, choć w Starym Zakonie takiej do tego łaski, jako dziś chrześcijanie, ani takiego zalecenia czystości nie miała. Zawstydza ona opieszałych w uczęszczaniu do kościoła, bo stamtąd prawie nie wychodziła, zarazem dając przykład modlitwy i umartwienia. Zasłużyła więc sobie na pochwałę w dzisiejszej Ewangelii, na oglądanie i uczczenie Zbawiciela swego i na prorokowanie, to jest opowiadanie o Nim tym wszystkim, którzy, jak ona, oczekiwali przyjścia Odkupiciela Izraelskiego narodu i całego świata.

Naśladujmy, chrześcijanie mili, żywą i gorącą wiarę i pobożność Symeona i Anny, podeszłych w leciech, ale młodzieńczych w nabożeństwie, zgrzybiałych na ciele, lecz ochotnych na duszy.

Naśladujmy akuratność i sumienność Maryi i Józefa, którzy nie wprzód wrócili do domku nazaretańskiego, aż w świątyni Jerozolimskiej wykonali wszystkie pobożne obrzędy, przepisane przez prawo Starego Zakonu. Naśladujmy w końcu przykład Boskiego Dziecięcia Jezusa, bądźmy maluczcy w złości, rośnijmy i umacniajmy się w cnocie i mądrości prawdziwej, tj. w bojaźni i miłości Pana Boga. Ceńmy nade wszystko łaskę Bożą i chowajmy ją pilnie w sercach naszych. Starajmy się, każdy według powołania swego, aby nam Pan Jezus nie był (uchowaj Boże) na upadek i na znak, któremu byśmy się sprzeciwiać mieli, lecz na powstanie z grzechów i na zbawienie dusz naszych.

Krótkie nauki homiletyczne na niedziele i uroczystości całego roku według Postyli Katolickiej Większej Ks. Jakóba Wujka opracował Ks. Władysław Krynicki. Włocławek. Nakładem Księgarni Powszechnej. 1912, ss. 38-42.
za: http://www.ultramontes.pl/wujek_krotkie_nauki_7.htm

Żywot świętego Tomasza, Arcybiskupa Kantuaryjskiego.

(Żył około roku Pańskiego 1171).

Święty Tomasz, syn Gilberta Bekert, znakomitego pana Anglo-Saksońskiego, przyszedł na świat roku Pańskiego 1117 w dzień św. Tomasza Apostoła, którego też imię na Chrzcie św. przyjął. Ojciec jego w wojnie krzyżowej wzięty przez Saracenów do niewoli, wrócił po półtorarocznem uwięzieniu do ojczyzny. Za nim przybyła do Anglii córka najpierwszego Emira tureckiego, i z niej urodził się święty Tomasz. Była to kobieta bardzo pobożna, bogobojnie też i syna wychowała, od lat dziecinnych wpoiwszy w niego szczególniejsze nabożeństwo do Matki Boskiej, w którem się później w całem życiu odznaczał, przytem Tomasz i w naukach wysoko został wykształcony. Obdarzony bystrym rozumem, wdziękiem wymowy i szlachetnością postawy, wielce się we wszystkiem odznaczał. Arcybiskup kantuaryjski Teobald, poznawszy w nim znakomite zalety oraz i cnotliwe serce, wziął go do swego boku i do najważniejszych spraw tak duchownych jak i świeckich przypuszczał. Z tego powodu dał się on poznać królowi Henrykowi II, który powoływał go na coraz wyższe jeszcze urzędy i wkrótce zamianował kanclerzem państwa swojego.
 Na tej najwyższej w kraju godności, posiadając ogromne bogactwa jużto po rodzicach odziedziczone, a jeszcze więcej otrzymane z hojności królewskiej, Tomasz szafował niemi właściwie do swojego wysokiego stanowiska i wiódł dwór wspaniały. Lecz nie zapomniał on również o obowiązkach chrześcijańskich i wielkie czynił jałmużny. Król znając szlachetność jego serca, coraz go więcej kochał i pokładał w nim ufność bez granic. Zamyślał on jednakże podówczas ukrócić wiele przywilejów, które duchowieństwo w Anglii posiadało. W tym celu pragnął po śmierci Arcybiskupa umieścić na jego miejscu człowieka, na któregoby mógł liczyć. Zwrócił przeto oczy na Tomasza Bekerta, swego kanclerza, którego znał dobrze jako najwierniejszego swojego poddanego i najgorliwszego stronnika królewskiego. Lecz gdy Henryk zwierzył się z tego świętemu Tomaszowi, ten mu rzekł na to: „Najjaśniejszy panie! jeśli mnie zrobisz Biskupem, pierwszym obowiązkiem moim będzie bronić praw Kościoła.“ Mimo to wyniósł go król na Arcybiskupstwo.
 Przyjąwszy Tomasz święcenia, natychmiast zmienił swój sposób życia. Przedewszystkiem złożył kanclerstwo, żeby się tym sposobem wyłącznie obowiązkom pasterskim mógł poświęcić, nadto wyrzekł się wszelkiej wystawności, a wiodąc życie umartwione, pokutne i bogomyślne, zajął się nauką Pisma świętego i najtroskliwszym zarządem powierzonej mu owczarni. Lecz nie tylko w duchownych potrzebach niósł wiernym ratunek, ale i w doczesnych; całkiem bowiem na wsparcie bliźnich wylany, wszystkie swoje ogromne dochody obracał na miłosierne uczynki i dobro Kościoła.
 Król tymczasem chcąc swoje zamiary względem duchowieństwa przywieść do skutku, wezwał wszystkich Biskupów swojego państwa na walną naradę, pod pozorem, iż jest ona konieczną w celu polepszenia urządzenia kościołów w Anglii, oddając przewodnictwo Arcybiskupowi Tomaszowi. Tenże nie posądzając króla tak dalece o złe zamiary względem religii, przyrzekł mu, iż chętnie go poprze. Gdy jednak przyszło do tego, że król wymagał od Biskupów podpisu aktu, w którym w wielu rzeczach swoboda Kościoła naruszoną była, wszyscy Biskupi stanowczo się temu oparli. Na ich czele zaś stanął święty Tomasz Arcybiskup, który królowi domagającemu się koniecznie, aby te uchwały przyjął, śmiało wypowiedział, iż póki żyw tego nie uczyni.
 Obrażony tem król, a najbardziej zagniewany na Arcybiskupa, mającego wielki wpływ na wszystkich innych książąt Kościoła, nie tylko odjął mu swoje łaski, lecz go w różny sposób prześladować zaczął. Zwolna poodbierał mu jedne dobra po drugich, a tem samem coraz bardziej uszczuplał jego dochody, wobec dworzan zaś i innych urzędników groźnie na niego powstawał. Wkrótce też wszyscy z bojaźni przed królem przeciwko niemu się obrócili, a Henryk nie mając pozorów, aby go o coś zaczepić, zawezwał go do siebie, żądając sprawozdania z dochodów państwa jeszcze z owego czasu, gdy był kanclerzem. Święty Tomasz był naonczas obłożnie chorym, wszakże na tenże rozkaz postanowił udać się natychmiast do króla, pomimo iż przyjaciele jego i dworzanie prosili go, aby tego nie czynił, gdyż wiedzieli dobrze, że Henryk ma najzgubniejsze względem niego zamiary. Jeden z obecnych Biskupów radził mu nawet, aby złożył Arcybiskupstwo, gdyż snać król tego żąda. On jednak odpowiedział: „Gdym raz tę godność przyjął, nie godzi mi się jej składać dlatego, że mi niebezpieczeństwo grozi“, i przybrawszy się w komżę, z krzyżem w ręku poszedł do pałacu królewskiego. Król natomiast niechcąc nawet słuchać jego tłómaczenia, skazał go na więzienie, a gdy Arcybiskup wydalał się z pałacu, dworzanie dla przypochlebienia się królowi, okrywali go obelgami i ciskali na niego kamienie, wołając „zdrajca.“

 Wróciwszy do swojego pałacu, zastał go prawie pustym, wszyscy bowiem jego dworzanie dowiedziawszy się, jakie go u króla spotkało przyjęcie, obawiając się i dla siebie niełaski królewskiej, odstąpili Arcybiskupa. Ponieważ wieczerza była przygotowana dla wielkiej liczby osób, które zwykle do niej wraz z nim zasiadały, przeto święty Tomasz przywołał tyluż ubogich i z nimi wieczerzał, a dowiedziawszy się tajemnie, że król miał go nazajutrz wtrącić do więzienia, uszedł w nocy skrycie z dwoma zakonnikami i jednym tylko sługą, a wydostawszy się po różnych przeszkodach z Anglii, udał się do Rzymu. Puścił się w tę podróż tak ubogim, że w drodze zniewolony był żebrać wsparcia. Henryk co prędzej wysłał do Papieża gońców, najniesłuszniejszymi zarzutami obrzucając Arcybiskupa, lecz Papież dokładnie zawiadomiony o postępowaniu św. Tomasza, gdy go ujrzał przed sobą zbiedzonego i strudzonego długą podróżą, uściskał go ze łzami, winszując mu i dziękując męstwa w obronie praw kościelnych. Święty Tomasz prosił Papieża, aby mu wolno było Arcybiskupstwo złożyć, lecz Papież na to nie zezwolił, a robiąc mu nadzieję, że nieporozumienia z królem ustaną, kazał mu na jakiś czas udać się do klasztoru w Pontyniaku we Francyi i tam przeczekać, aż ta burza ustanie. Król natomiast dowiedziawszy się, że Papież przyznał słuszność świętemu Tomaszowi, a nie mogąc już jego osoby dosięgnąć, skazał na wygnanie z Anglii wszystkich jego krewnych, dobra zaś ich na skarb państwa zabrał. Nadto pogroził zakonnikom klasztoru Pontyniaku, że jeżeli dłużej świętemu Tomaszowi przytułek dawać będą, ściągną jego gniew na siebie. Świętobliwi ci zakonnicy pomimo to chcieli zatrzymać u siebie Arcybiskupa, który ich swoją świętobliwością wielce budował, lecz on sam nie chcąc ich narażać na zemstę Henryka, puścił się na tułactwo, mówiąc przy wyjściu z klasztoru: „Ten, który karmi ptaki powietrzne, nie opuści i mnie sługę Swojego.“ Jakoż zesłała mu Opatrzność Boska potężnego dobroczyńcę. Król francuski bowiem i jemu samemu i wszystkim jego krewnym dał w państwie swojem przytułek i wspaniałomyślnie ich wspierał. Święty Tomasz osiadł tedy w klasztorze Kolumbijskim, gdzie cztery lata spędził na ostrej pokucie, wysokiej bogomyślności i czytaniu ksiąg świętych.
 Nakoniec po siedmiu latach wygnania dał się król Henryk przejednać za wdaniem się Papieża i króla francuskiego. Powołał tedy świętego Tomasza z powrotem na jego Arcybiskupstwo, krewnych jego z wygnania przywołał i dobra im pozwracał. Lecz Święty wróciwszy na swoją stolicę, nie długo na niej zażywał pokoju i miał objawienie, w którem mu Pan Jezus zapowiedział, iż ciężkiego jeszcze prześladowania dozna za Kościół, a w końcu w obronie praw jego ulegnie koronie męczeńskiej. Pisał nawet o tem Tomasz do Papieża, kończąc list prośbą, aby Ojciec św. nakazał za niego modlitwy, jako już blizkiego śmierci. I w istocie wkrótce potem król Henryk, pobudzony głównie przez nieprzyjaciół osobistych Arcybiskupa, a którymi byli ci tylko, których on z władzy i gorliwości swojej pasterskiej za zdrożne ich występki upominał i karał, najprzód w ten sposób ograniczył swobodę świętego Tomasza, iż nie pozwolił mu znajdować się w żadnem mieście większem swojego królestwa. Arcybiskup zastosował się do woli Henryka, jakkolwiek niesłusznej, wszakże nie złagodziło to gniewu jego na świętego Tomasza, aż nareszcie wobec licznie zgromadzonych swoich dworzan zawołał: „O! cóż za nędzne moje panowanie, kiedy żaden z moich najwierniejszych stronników nie odważa się wybawić mnie od tego księdza, który mi pokoju nie daje.“ Słysząc to czterej Normandowie, główni nieprzyjaciele świętego Tomasza, postanowili odebrać mu życie.
 Zdarzyło się bowiem, że Arcybiskup zmuszony był jednego z dworzan królewskich za wielkie przestępstwo dotknąć klątwą kościelną. Korzystając owi spisknięci na życie świętego Tomasza, zebrali liczny oddział zbrojnych ludzi (pomiędzy którymi najwięcej było takich, którzy za różne zbrodnie również przez Arcybiskupa karami kościelnemi dotknięci byli) i udali się do Kantuaryi, jego stałej siedziby Biskupiej, mówiąc swojemu oddziałowi, iż król kazał Arcybiskupa zabić. Przybywszy na miejsce, prosili najprzód o posłuchanie, którego gdy im mąż Boży udzielił, zaczęli mu wymawiać, że ośmielił się bez woli królewskiej dotknąć klątwą jednego z jego dworzan i straszyli go za to gniewem Henryka. Na to odpowiedział im Święty spokojnie, że tych dotyka taką karą i tego nigdy uczynić nie omieszka, którzy prawom Kościoła nie są posłuszni i poprawić się nie chcą. Poczem, gdy oni mu już wyraźnie zamordowaniem grozili, chwytając zarazem za miecze, rzekł do nich: „Mieczów waszych wcale się nie lękam, bardziej ja bowiem pragnę męczeństwa, niż wy mojej śmierci.“ Zbrodniarze ci jednak, obawiając się domowników Arcybiskupa, będąc sami przed nim, nie śmieli jeszcze targnąć się na niego. Wyszli przeto do swoich wspólników i czekali na nich za pałacem Arcybiskupim, a gdy Tomasz tymczasem według zwyczaju swojego poszedł do kościoła na nieszpory, wpadli najprzód do jego mieszkania w wielkiej już sile; gdy go tam nie znaleźli, oblegli kościół, gdzie on z ludem śpiewał Psalmy.
 Na wieść tę i duchowieństwo go otaczające i dworzanie chcieli zatarasować wejście do kościoła, lecz Święty na to nie pozwolił, mówiąc: „Kościoła nie tak jak twierdzy bronić trzeba; w walce, jaka mnie czeka, ten wygra, kto padnie.“ Wtem ukazali się wśród kościoła i mordercy, wołając: „Gdzie zdrajca Arcybiskup.“ Wtedy Święty wyszedł naprzeciw nim, mówiąc: „Ja jestem Arcybiskupem ale nie zdrajcą i otom gotowy umrzeć za Tego, który mnie Swoją krwią odkupił i z narażeniem życia każe mi bronić praw tego Kościoła, który na ziemi postanowił.“ Napastnicy dobywszy mieczów, krzyknęli: „Rozgrzesz wszystkich tych, których klątwą dotknąłeś.“ Odpowiedział Święty: „Nie rozgrzeszę, póki za występki swoje według przepisu Kościoła nie odpokutują.“ — „Zabijemy cię więc“ — wrzasnęli. — „Gotów jestem na śmierć — odpowiedział Arcybiskup — za niezależność Kościoła, a rozkazuję wam w Imieniu Bożem, abyście żadnego z moich domowników nie tknęli.“
 Wtedy zabójcy cisnęli się na niego, chcąc go wywlec z kościoła, ale jakby wrytego w ziemię z miejsca ruszyć nie mogli. Jeden więc z nich ciął go mieczem w głowę i wielką mu zadał ranę. Sługa Boży widząc już śmierć przed sobą niechybną, złożył ręce do modlitwy, a wtem i drugie cięcie w głowę mu zadali. Stał jednak jeszcze na nogach, aż gdy i po raz trzeci mieczem w głowę został ugodzony, padł na kolana, mówiąc: „Dla Imienia Twego, Panie, gotów jestem umrzeć.“ Poczem kilku morderców zaczęło go rąbać, a mózg z krwią twarz jego zalał, poczem Święty Bogu ducha oddał, dnia 29 grudnia roku Pańskiego 1171, dziewięć lat będąc Arcybiskupem a pięćdziesiąt trzy żyjąc. Słynącego po śmierci wielu cudami, Papież Aleksander w poczet Świętych zapisał.

Nauka moralna.

 Katolicki świat czci św. Tomasza za to, że był troskliwym pasterzem swych owieczek i nieustraszonym obrońcą wiary, sławi go wskutek obelg, jakie miotali na niego wrogowie Kościoła, a miłuje go z powodu nienawiści, jakiej doznawał od tych, którzy płaszczyli się przed majestatem możnowładztwa świeckiego i nie mogli pojąć, że Arcybiskup nie ugiął się przed jego przemocą. Wyraz „swoboda Kościoła“ niemile brzmi w uszach niejednego, który widzi w tem zaprzysiężenie władzy duchownej i zachcianki rokoszu. Mimo to każdy katolik przyzna słuszność św. Tomaszowi, że stanął w obronie praw duchowieństwa. Jeden zaś z poprzedników św. Tomasza na stolicy kantuaryjskiej, święty Anzelm, mawiał, iż „nic nie jest milszem Bogu, jak swoboda Jego Kościoła św.“ Papież natomiast Pius VIII wypowiedział dnia 30 czerwca 1830 co następuje: „Z woli i rozporządzenia Boskiego Kościół jest narzeczoną niewinnego Baranka Jezusa Chrystusa i jako taki jest wolnym i nie ulega władzy świeckiej.“
 Rozważmy:
 1) W czem służy Kościołowi Chrystusowemu prawo domagania się niezależności od władzy świeckiej?
 a) W ogłoszeniu Ewangelii świętej i nauki zbawienia. Pan Jezus bowiem zlecił Kościołowi, aby ją krzewił pomiędzy wszystkimi narodami bez względu na wiek, płeć, narodowość i zawisłość od tego lub owego rządu.
 b) W administracyi Sakramentów św., których szafarstwo jest niezbędnem dla wszystkich w celu ich usprawiedliwienia i uświęcenia, a szafarzami mogą być tylko prawnie ustanowieni i przez władzę duchowną do tego upoważnieni kapłani.
 c) W urządzeniu nabożeństwa i karności chrześcijańskiej. Pan Jezus powiedział: „Nauczcie wiernych zachowywać wszystko, co wam powiedziałem.“ Do tego należy wykonywanie rad ewangelicznych w murach klasztornych i poza obrębem klasztorów.
 d) W wyborze i wyznaczaniu duchowieństwa różnych godności i stopni, zachowywaniu zakładów i instytucyi duchownych, zarządzeniu dóbr i własności ofiarowanej im w darze od wiernych.
 2) Jakże Kościół broni swych swobód? Nie przemocą, ani zapomocą dział i broni palnej. Nie knowa spisków, nie wdaje się w sprzysiężenia, ani nie chwyta się intryg. Do tych, co go pragną ujarzmić, przemawia słowami Tertuliana: „Poznaj mnie, patrz, kim jestem. Ani cię chcę przestraszyć, ani się siebie lękam. Ani groźnym jestem, ani tchórzem podszyty. Daleki jestem od grozy, gdyż wszelka niegodziwość jest mi wstrętną; bojaźni nie znam, gdyż oswojony jestem z myślą śmierci:“ „Ubodzy, wdowy i sieroty“, mówi św. Ambroży, „są obrońcami, przyboczną strażą i siłą zbrojną Biskupów.“ Sławny Biskup Bossuet powiada: „Kościół nie może uczynić kroku naprzód bez wylania krwi swych dzieci; aby zapewnić swe prawa, musi ponieść ofiarę krwi swojej. Sam Chrystus okupił go Swą Krwią Przenajświętszą i wolą Jego jest, aby i Kościół tą drogą okupił łaski, jakich od Niego doznaje. Jak wiara, tak i swoboda Kościoła winna mieć swych Męczenników. Walczmy więc za Kościół bronią modlitwy.

Modlitwa.

 Boże, za którego Kościół święty Tomasz, Biskup, od miecza bezbożników poległ, spraw łaskawie, prosimy, aby wszyscy wzywający jego pośrednictwa, otrzymali prośb swoich pożądany skutek. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa. Amen.

∗                    ∗ ∗

 Oprócz tego obchodzi Kościół święty pamiątkę następujących Świętych Pańskich, zamieszczonych w rzymskiem martyrologium:

 Dnia 29-go grudnia w Kanterbury w Anglii męczeństwo św. Tomasza, Biskupa, który dla obrony sprawiedliwości i wolności Kościoła legł pod mieczem bezbożnych morderców. — W Jerozolimie pamiątka świętego Dawida, Króla i Proroka. — W Arles dzień zgonu św. Trofima, o którym św. Paweł wspomina w liście swym do Tymoteusza. Przez tegoż Apostoła wyświęcony na Biskupa, dany został temuż miastu jako pierwszy głosiciel Ewangelii, i jak o tem pisze Papież Zozym, z tego źródła rozlały się później wody czystej nauki na całą Francyę. — W Rzymie śmierć męczeńska św. Kaliksta, Feliksa i Bonifacego. — W Afryce męczeństwo św. Dominika, Wiktora, Prymiana, Lyboza, Saturnina, Krescentego, Sekunda i Honorata. — W Vienne we Francyi uroczystość św. Krescensa, Ucznia św. Pawła, Apostoła, i pierwszego Biskupa tegoż miasta. — W Konstantynopolu wspomnienie św. Marcela, Opata. — W obwodzie Hyesmes uroczystość św. Ebrulfa, Opata i Wyznawcy za czasów króla Childeberta.
za: https://pl.wikisource.org/wiki/%C5%BBywot_%C5%9Bwi%C4%99tego_Tomasza,_Arcybiskupa_Kantuaryjskiego