27. maja AD MMXVIII - Uroczystość Przenajświętszej i nierozdzielnej Boskiej Trójcy i Oktawa Zesłania Ducha Świętego.

Sexto Kaléndas Júnii Luna duodecima Anno 2018 Domini

Dominica Sanctissimæ Trinitatis ~ Duplex I. classis

Ryt zdwojony 1. klasy.  Szaty białe. 

Święto Trójcy Przenajświętszej

Z pierwszą niedzielą po Zielonych Świątkach wkraczamy w „tempus per annum” – czas w ciągu roku; jest to okres nie będący czasem świątecznym. Z drugiej strony właśnie pierwsze niedziele po Zielonych świątkach są częściowo wyparte przez święta lub też znajdują się pod ich wpływem. Tak więc nie możemy już obchodzić pierwszej niedzieli, ponieważ Kościół raz na zawsze związał z tym dniem uroczystość Trójcy Przenajświętszej. Niedziela ta jest tylko wspominana (w mszalnej modlitwie Kościoła), a jej formularz mszalny może być użyty w ciągu tygodnia, o ile nie ma wówczas żadnego święta albo też jest święto rytu prostego.

Uroczystość Trójcy Przenajświętszej Niech będzie uwielbiona Trójca Przenajświętsza!

Święta i okresy, które obchodziliśmy dotąd w roku kościelnym, dotyczyły dziejów naszego zbawienia, a zwłaszcza życia Jezusa Chrystusa; w ten sposób od Bożego Narodzenia aż do Zesłania Ducha Św. przebiegliśmy całe życie Pana. Eucharystia, sprawowana w te święta, była jakby pełnym łaski uobecnieniem tych zbawczych wydarzeń. Teraz następują niektóre uroczystości mające całkiem inny charakter. Są to święta wiary: przedmiotem ich są tajemnice wiary. Przy tych świętach wiary łączność z ofiarą Mszy św. nie jest już tak ścisła, Kościół bowiem sprawuje Eucharystię z okazji tajemnicy i ku jej uczczeniu. Pierwsze tego rodzaju jest święto Trójcy Przenajświętszej, mające za przedmiot największą, najtrudniejszą do zgłębienia i najwznioślejszą tajemnicę wiary. Uroczystość tę zaprowadził w Kościele papież Jan XXII w 1334 r.
(1) Przewodnia myśl uroczystości. Prawda wiary będąca przedmiotem tego święta jest następująca: istnieje tylko jeden Bóg, ale w trzech osobach; Ojciec jest Bogiem, Syn jest Bogiem, Duch Święty jest Bogiem, nie ma jednak trzech Bogów, ale tylko jeden, wieczny, niezmierzony i niepojęty Bóg! I Ojciec nie jest bardziej Bogiem aniżeli Syn, a Syn nie jest bardziej Bogiem aniżeli Duch Święty. Ojciec jest pierwszą Osobą Boską, Syn – drugą, zrodzoną przed wiekami z istoty Ojca, Duch Święty – trzecią, pochodzącą od Ojca i Syna. Ta niedocieczona tajemnica nie może być zgłębiona przez ludzi śmiertelnych. Możemy tylko pochylić się w pokorze i powiedzieć: wierzymy, Panie, wspomóż słabą wiarę naszą!
Dlaczego teraz właśnie obchodzimy tę uroczystość? Dlatego, że jest ona zakończeniem uroczystości dotychczasowych. Wszystkie trzy Osoby współdziałały w dziele odkupienia. Ojciec posłał na ziemię swego Syna: „Tak Bóg umiłował świat, że Syna swego jednorodzonego dał”. Ojciec powołał nas także do wiary. Syn, Zbawiciel nasz, Jezus Chrystus, stał się człowiekiem, umarł za nas, odkupił nas i uczynił dziećmi Bożymi. On to jest zawsze właściwym liturgiem, z którym łączymy się w świętym kulcie Bożym. Duch Święty, po odejściu Pana, jest nauczycielem naszym, przewodnikiem, drogowskazem, pocieszycielem. Chętnie śpiewamy „Te Deum” w dowód wdzięczności; otóż uroczystość Trójcy Przenajświętszej jest jakby wspaniałym „Te Deum” po wielkich świętach Kościoła, jest jakby streszczeniem i Bożego Narodzenia, i Objawienia Pańskiego, i Wielkanocy, i Wniebowstąpienia, i Zesłania Ducha Świętego. To święto, przypadające na pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego, ma nam uprzytomnić, że właściwie każda niedziela poświęcona jest Trójcy Przenajświętszej. W każdą niedzielę mamy z wdzięcznością wspominać dobrodziejstwa, które wyświadczyła nam Trójca Święta. Ojciec nas stworzył i do wiary powołał; pierwszego dnia tygodnia rozpoczął dzieło stworzenia. Syn nas odkupił; niedziela jest „dniem Pańskim”, dniem Jego zmartwychwstania. Duch Święty nas uświęcił, świątynią swoją uczynił; w niedzielą zstąpił On w młodociany Kościół. Niedziela więc jest dniem Trójcy Przenajświętszej.
Rozmyślanie. Możemy rozważać, jak całe nasze życie jest ogarnięte przez Trójcę Przenajświętszą, jak w Jej imieniu udzielane są sakramenty i błogosławieństwa. Pomyślmy tylko o chrzcie św. („Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”)’ o sakramencie pokuty („Ja cię rozgrzeszam z grzechów twoich, w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego”). U łoża śmierci mówi kapłan: „Duszo chrześcijańska, wynijdź z tego świata, w imię Boga Ojca Wszechmogącego, który cię stworzył; w imię Jezusa Chrystusa, Syna Boga żywego, który cierpiał za ciebie; w imię Ducha Świętego, który został wlany na ciebie …” Życie chrześcijanina rozpoczyna się i kończy w imię Trójcy Przenajświętszej. Dlatego zaczynaj i kończ każdy dzień, każdą pracę, każdą modlitwę słowami: „W imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego”.
Należałoby teraz przemyśleć wiele modlitw Kościoła poświęconych Trójcy Przenajświętszej. A więc na pierwszym miejscu: „Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu. Jak było na początku, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen”. Modlitwa ta odmawiana jest w Kościele zapewne najczęściej ze wszystkich modlitw. Kończy się nią każdy psalm, każda godzina w brewiarzu od niej się zaczyna. Można rzeczywiście powiedzieć, że sława „Chwała Ojcu” są równomiernym głosem dzwonu, rozbrzmiewającym stale w Kościele świętym. Każdy kapłan odmawia je przynajmniej 50 razy dziennie; modlitwa ta jest wzniosłym uwielbieniem Trójcy Przenajświętszej. „Chwała Ojcu” stanowi uwielbienie mniejsze (tzw. doksologię mniejszą), większym natomiast uwielbieniem jest „Gloria in excelsis” we Mszy św. (doksologia większa). Wspaniałe „Te Deum” jest hymnem pochwalnym i dziękczynnym na cześć Boga w Trójcy jedynego. Kościół odmawia je prawie codziennie na końcu jutrzni.
Mamy jeszcze wiele innych modlitw do Trójcy Przenajświętszej. Są one zebrane we mszy. Zważmy, że cała wstępna część mszy (msza katechumenów) jest związana z troistością Osób Trójcy Przenajświętszej: Kyrie jest błagalną modlitwą do Trójcy Św.; Gloria – modlitwą wielbiącą Boga, w Trójcy Św. jedynego; kolekta kończy się wyszczególnieniem trzech Osób Boskich. Trzykrotne słowo Boże: epistoła, ewangelia i kazanie, a wreszcie Credo jest uroczystym wyznaniem naszej wiary w Trójcę Przenajświętszą. W niedzielę pierwszą po Zielonych Świątkach, poświęconą właśnie tajemnicy Trójcy Przenajśw., mamy nadto w prymie osobne wyznanie wiary w tę tajemnicę, a mianowicie Credo atanazjańskie. Najpiękniejszą jednak modlitwą do Trójcy Św. jest sama Msza św.; jest ona ofiarą pochwalną, dziękczynną i błagalną, składaną Bogu w Trójcy Św. jedynemu.
Tekst jest fragmentem pracy x. Piusa Parcha, zatytułowanej „Rok Liturgiczny” (Poznań 1956, tom 3, str. 10-12).

 Kazanie x. Jakóba Wujka

Niedzielę dzisiejszą Kościół nasz święty przeznaczył na uczczenie Trójcy Przenajświętszej, Boga jedynego w naturze, a troistego w Osobach. Dotąd, począwszy od niedzieli pierwszej Adwentu, rozpamiętywaliśmy dobrodziejstwa, jakie nam wyświadczył Syn Boży, gdy się dla naszego zbawienia narodził, umarł na krzyżu, zmartwychwstał, wstąpił na niebiosa i zesłał nam stamtąd Ducha Świętego, który nas poświęca i do żywota wiecznego prowadzi. Za to wszystko żąda od nas Zbawiciel, abyśmy sercem, przepełnionym wdzięcznością, dzięki składali przezeń Bogu Ojcu w Duchu Świętym i razem z Kościołem katolickim wołali: Niech będzie błogosławiona święta trojakość Osób i nierozdzielna jedność Bóstwa. O chwalebna Troistości, o wielebna Jedności, przez Cię jesteśmy stworzeni, prawdziwa Wieczności; przez Cię jesteśmy odkupieni, najwyższa Miłości. – Nadto tajemnica Trójcy Przenajświętszej, przed Zesłaniem Ducha Świętego mało znana światu, stała się wiadomą wiernym Chrystusowym, gdy poczęto chrzcić w imię Boga w Trójcy jedynego i gdy wszyscy poczęli wyznawać i czcić Ojca i Syna i Świętego Ducha. Słusznie więc pierwsza niedziela po Zielonych Świątkach przeznaczona jest na uczczenie tej tajemnicy, która jest fundamentem wiary chrześcijańskiej. I my, idąc śladem matki naszej Kościoła, przypomnijmy sobie krótko, czego nas o Trójcy Przenajświętszej uczy nieomylna wiara katolicka i jako chrzest w imię Trójcy Przenajświętszej jest najpierwszym warunkiem zbawienia dla tych, co uwierzyli w Chrystusa.

1. Nie było nigdy takiego ludu, któryby nie wiedział, że jest jakieś Bóstwo, potęgą swoją rządzące światem i ludźmi. Owszem, wielu pogan przyrodzonym rozumem doszło do tego, iż zrozumieli, że Bóg jest tylko jeden, wszechmocny, dobrotliwy, sprawiedliwy i wieczny. Lecz gdy chcieli badać naturę Boską, już rozum ich na to nie wystarczył i albo otwarcie musieli wyznać, że wiedzieć im tego niepodobna, albo też, spuszczając się na swój tylko rozum, pobłądzili. Jak bowiem nikt Boga nie widział, tak by Go też nikt poznać nie zdołał, gdyby nam Syn Boży tego nie raczył objawić; gdyż nikt nie zna Ojca, jedno Syn, i nikt nie zna Syna, jedno Ojciec i komu będzie chciał Syn objawić przez Ducha Świętego, i komu Ojciec nie oznajmi; ponieważ i do Syna nikt przyjść nie może, jeśli go Ojciec niebieski nie pociągnie.

Kościół nasz święty, od Syna Bożego i od Ducha Świętego nauczony, posiada nieskażoną naukę o Trójcy Przenajświętszej i podaje nam ją o tyle, o ile jesteśmy w możności poznać tę tajemnicę, niezgłębioną dla umysłu. Treść jej, dokładnie zebrana w składzie wiary św. Atanazego jest następująca: Wiara katolicka ta jest, abyśmy jednego Boga w Trójcy, a Trójcę w jedności chwalili, ani mieszając Osób, ani dzieląc Istności. Bo inna jest osoba Ojca, inna Syna, inna Ducha Świętego. Lecz Ojca i Syna i Ducha Świętego jedno jest Bóstwo, równa chwała, współwieczny Majestat. Jaki Ojciec, taki Syn, taki i Duch Święty. Niestworzony Ojciec, niestworzony Syn, niestworzony Duch Święty. Niezmierny Ojciec, niezmierny Syn, niezmierny Duch Święty. Wieczny Ojciec, wieczny Syn, wieczny Duch Święty. A wszakże nie trzej wieczni, ale jeden wieczny; jako i nie trzej niestworzeni, ani trzej niezmierni, ale jeden niestworzony i jeden niezmierny. Także wszechmocny Ojciec, wszechmocny Syn, wszechmocny Duch Święty; a przecież nie trzej wszechmocni, ale jeden wszechmocny. Także Bogiem Ojciec, Bogiem Syn, Bogiem Duch Święty, a przecież nie trzej Bogowie, ale jeden jest Bóg. Również Panem Ojciec, Panem Syn, Panem Duch Święty, a przecież nie trzej Panowie, lecz jeden jest Pan. Bo jako każdą oddzielnie osobę Panem i Bogiem, według prawdy chrześcijańskiej, wyznawać musimy, tak trzech Bogów, albo trzech Panów nazywać, albo wspominać wiara katolicka nie dopuszcza. Ojciec od nikogo nie jest uczyniony, ani stworzony, ani zrodzony. Syn od samego Ojca, jest nie uczyniony, ani stworzony, ale zrodzony. Duch Święty od Ojca i od Syna nie uczyniony, ani stworzony, ani zrodzony, ale pochodzący. Jeden tedy jest Ojciec, nie trzej Ojcowie; jeden Syn, nie trzej Synowie; jeden Duch Święty, nie trzej Święci Duchowie. A w tej Trójcy nic nie jest pierwszego, ani pośledniego, nic większego ani mniejszego, ale wszystkie trzy Osoby współwieczne są sobie i współrówne; tak, iż we wszystkim, jako już wyżej powiedziano, i Jedność w Trójcy i Trójca w Jedności ma być chwalona. Kto tedy chce być zbawiony, tak o Trójcy Świętej niechaj rozumie i wierzy.

Tej zaś wiary Kościół św. nauczył się z ust samego Jezusa Chrystusa, ta wiara zapisana jest w Piśmie Bożym i w Podaniu apostolskim przechowana. Przywiodę tu niektóre tylko świadectwa z Ksiąg świętych. Że Bóg jest jeden: Słuchaj Izraelu: Pan Bóg nasz, Pan jeden jest (Deuter. VI, 4). Że Ojciec jest Bogiem: Mamy jednego Boga Ojca, z którego wszystko (I Kor. VIII, 6). Że Syn jest Bogiem: Abyśmy poznali prawdziwego Boga, a byli w prawdziwym Synie Jego: Ten jest prawdziwy Bóg i żywot wieczny (I Jan. V, 20). Że Duch Święty jest Bogiem: Ananiaszu, przeczże szatan skusił serce twe, iżbyś skłamał Duchowi Świętemu... Nie skłamałeś ludziom, ale Bogu (Dz. Ap. V, 3. 4). Że Trójca Przenajświętsza jednym jest Bogiem: Trzej są, którzy świadectwo dają na niebie: Ojciec, Słowo i Duch Święty, a ci Trzej jedno są (I Jan. V, 7). I w dzisiejszej Ewangelii mówi Zbawiciel do Apostołów: Nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Nie powiedział: chrzcijcie w imiona, ale: w imię. Trzy imiona wspomina, a jedno kładzie. Czemu? Aby wyraził, że choć są trzy Osoby Boskie rzeczywiście od siebie różne, ale Bóg jeden jest tylko. A jeśli zapytasz, jak to być może, odpowiem, że nie wiem, ani tego rozumiem, bo to jest ponad rozum ludzki znać tajemnice Boże. To przecież wiem, że tak Chrystus oznajmił, że tak Kościół Jego święty naucza, Kościół od samego Pana Jezusa strzeżony, aby się nie pomylił: Oto Ja jestem z wami po wszystkie dni, aż do skończenia świata.

2. Dwie powinności Zbawiciel w dzisiejszej Ewangelii włożył na Apostołów: nauczać i chrzcić, i dwie także na wszystkich, którzy chcą być zbawieni; pierwsza: słuchać mających w Kościele władzę nauczania, aby wiedzieć, w co wierzyć i co czynić; druga: dać się ochrzcić w imię Trójcy Przenajświętszej. A ponieważ o pierwszej z tych powinności była i będzie sposobność mówić przy wykładzie innych Ewangelii niedzielnych i świątecznych, więc tu przypomnijmy sobie krótko potrzebę Chrztu sakramentalnego. Wiemy, że on się udziela przez polanie chrzczonego wodą i powiedzenie: Ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Od przyjęcia tego sakramentu Zbawiciel nikogo nie wyłącza, owszem gdzie indziej wyraźnie mówi: Jeśli się kto nie odrodzi z wody, a z Ducha Świętego, nie może wnijść do królestwa Bożego (Jan III, 5). Dlaczego tak? Oto dlatego, że wszyscy rodzimy się w grzechu pierworodnym, nieprzyjaciółmi Boga. Ten zaś grzech ani dziecięciu, ani dorosłemu odpuszczony być nie może inaczej, jedno przez sakramentalne w wodzie odrodzenie i odnowienie. Może być przecież Chrzest św. niekiedy zastąpiony samym pragnieniem przyjęcia go, mianowicie, gdyby kto, nie zdążywszy się ochrzcić, za wiarę katolicką został umęczony, lub gdyby gotując się do tego Sakramentu, zakończył swój żywot, zanim dostąpił łaski obmycia z wody i z Ducha Świętego. Albowiem Pan Bóg tak nie przywiązał łaski swojej do Sakramentów, aby jej i bez Sakramentu dać nie miał, jeśli człowiek gotów jest uczynić wszystko, co wiara święta nakazuje.

Chrzest święty jest nowym, nie cielesnym, ale duchowym narodzeniem się człowieka. Jak co się rodzi z ciała, cielesne jest, tak co się rodzi z Boga, Boże jest. Na Chrzcie świętym matka nasza Kościół, rodzi nas przez polanie wodą i wezwanie Trójcy Przenajświętszej, a Ojciec nasz, Pan Bóg, ożywia nas Duchem swoim Świętym; w ten sposób stajemy się dziećmi Bożymi, które już nie ze krwi, ani z ciała, ale z Boga się narodziły. A chociaż woda Chrztu świętego ciała dotyka, to przecież duszę obmywa. Woda sama z siebie sparzyć nie może, lecz gdy się ją u ognia zagrzeje, pali jako ogień; równie też woda przy Chrzcie św. nie sama z siebie duszę oczyszcza, lecz z Ducha Świętego ma moc wypalenia duszy i oczyszczenia jej od wszelkiego zakału grzechowego.

Dziękujmy Bogu, chrześcijanie katolicy, że nam dał poznać tajemnicę Trójcy Przenajświętszej, że nas do prawdziwego Kościoła przez Chrzest św. powołał, a trzymając się mocno wiary katolickiej, według tej wiary żyjmy i zachowujmy wszystko, co nam Chrystus przez Kościół swój przykazuje. Tak żyjąc, uczcimy Trójcę Przenajświętszą i oglądać Ją będziemy w Królestwie Niebieskim.

Krótkie nauki homiletyczne na niedziele i uroczystości całego roku według Postyli Katolickiej Większej Ks. Jakóba Wujka opracował Ks. Władysław Krynicki. Włocławek. Nakładem Księgarni Powszechnej. 1912, ss. 183-187.

Martyrologium

Roku Pańskiego 2018

Uroczystość Przenajświętszej i nierozdzielnej Boskiej Trójcy.
Dnia 27-go maja w Anglii złożenie zwłok św. Bedy Czcigodnego, Wyznawcy, kapłana i Nauczyciela Kościoła, który cieszył się wielką czcią i powagą z powodu swej świętości i uczoności.
Również uroczystość św. Jana, papieża i Męczennika, który na rozkaz ariańskiego króla Gotów wschodnich Teodoryka został wygnany za stałość w wierze katolickiej do Rawenny i tam wrzucony do więzienia, gdzie po długich cierpieniach zakończył życie.
W Sylistrii w Bułgarii męczeństwo św. Juliusza, który za niezachwiane przywiązanie do świętej wiary chrześcijańskiej skazany został na śmierć za panowania cesarza Aleksandra.
Pod Sorą śmierć męczeńska św. Restytuty za cesarza Aureliana. Mocą wiary triumfowała nad natarczywością złych duchów, nad pochlebstwami rodziców i nad złością oprawców. W końcu zdobyła koronę męczeńską przez ścięcie wraz z wielu innymi chrześcijanami.
W okolicy Arras pamiątka św. Ranulfa, Męczennika.
W Orange we Francji uroczystość św. Eutropiusza, biskupa, który wielce był poważany ze względu na swe cnoty i cuda.